1. Ana Sayfa
  2. YGS-İnkılap Tarihi Ders Notu

12- TBMM’nin Açılışı

12- TBMM’nin Açılışı
0

I.TBMM′İN AÇILIŞI (23 NİSAN 1920)

 İstanbul işgal edilip Mebusan Meclisi kapatılınca Mustafa Kemal 19 Nisan’da bir genelge yayınlayarak milletvekillerini Ankara′ya çağırdı.

 Bu genelge ile ayrıca bazı bölgelerde seçim çalışmalarının da başlamasını istedi.

 Sonuçta 23 Nisan 1920’de eski ve yeni milletvekilleri ile 78 kişi meclisi açtı.

 Bu sayı daha sonra 376’ya kadar çıkacaktır. Bir gün sonra Mustafa Kemal başkanlık divanına seçildi.

Mustafa Kemal meclise bir önerge verdi. Bu önergede:

 Hükümet kurulması gereklidir.

 Bu hükümete geçici veya padişahın vekili adını vermek yanlış olur.

 Meclis başkanı aynı zamanda hükümetin de başkanı olmalıdır.

 Egemenlik millete ait olmalıdır.

 Yasama, yürütme ve yargı meclisin içinde olmalıdır.

 Meclisin üstünde hiçbir güç olmamalıdır.

 Yürütmeyi meclis hükümeti aracılığıyla kullanmalıdır.

 Halifenin ve padişahın durumuna sonradan bu meclis karar vermelidir.

 Bu önerge kabul edildi. Bu önerge Teşkilat-ı Esasiye’ye kaynak teşkil edecektir.

 Bu meclis açılınca ve  hükümet kurulunca artık gücünü halktan alan bir hükümet doğmuştur.

 Bu mevcut duruma da cumhuriyet denilmektedir. Adı konulmasa da cumhuriyet uygulamaya konulmuştu.

 Bunu o zaman söylemek birlik beraberlik açısından olumlu olmazdı. Bu yüzden padişaha bağlılık ifadeleri kullanılıyordu.

 Bu meclis ilk iş olarak bir hükümet kurdu. Daha sonra bir komisyon kurularak anayasa hazırlanmaya başlandı.

Bu meclis:

 Olağanüstü yetkilere sahip bir kurucu meclistir.

 Meclisin içinde çok değişik fikir ve meslek gurupları olup hepsinin ortak gayesi memleketin bağımsızlığıdır.

 Meclis başkanı ve hükümet seçimi parlamenter sisteme ters düşmektedir bu da bazı karışıklıklara neden olmuştur.

 Bu meclisin açılması ile millet iradesine dayanan yeni bir devlet kurulmuş, milli egemenlik ilkesi tam olarak gerçekleşmiştir.

 Geçici bir meclis olmadığını aldığı karalarla ve yaptığı uygulamalarla göstermiştir.

 Kararlar hızlı alınsın diye meclis hükümeti sistemi benimsemiştir.

 Yasama, yürütme ve yargıyı bünyesinde toplayarak halkın tek temsilcisi olduğunu göstermiştir.

 Temsil kurulunun görevi sona ermiştir.

 Vatanı işgalden kurtarmıştır.

 Saltanatı kaldırmıştır.

 İstiklal mahkemelerini kurmuştur.

 

İLK ANAYASA TEŞKİLAT-I ESASİYE (20 OCAK 1921)

Meclis açıldıktan sonra bir komisyon kurularak anayasa hazırlanmaya başlandı.

Çünkü:

 Meclis çalışmalarının düzeni için

 Meclisin meşruluğu için

 Meclisin güvenilir ve itibarlı olması için bağlı bulunması gereken bir yasa olmalıydı.Bu komisyon 23 maddeden oluşan bir anayasa hazırladı.

Cumhuriyet tarihimizin bu ilk anayasasının temel maddeleri şunlardır:

 Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.

 TBMM Türkiye Devleti’ni yönetir.

 Hükümet TBMM hükümeti adını alır.

 Kanunları yapma ve yürütme yetkisi TBMM’ye aittir.

 TBMM’yi halk seçer.

 Seçimler iki yılda bir yapılır.

 Bakanları meclis seçer.

 Başbakanı bakanlar seçer.

 Meclis başkanı aynı zamanda hükümetin de başıdır.

 Şer’i hükümlerin uygulaması meclise aittir.

Bu anayasa:

 Savaştan dolayı ve kararlar hızlı alınsın diye kısa ve öz tutulmuştur.

 Saltanatla ilgili kararlar sonraya bırakılmıştır.

 TBMM’nin yaptırım gücünü ve itibarını artırmıştır.

 Ulusal güçlerin birleştirilmesinde önemli rol oynamıştır.

 Savaştan dolayı vatandaşlık hakları, yargı işleri, TBMM’nin yetki ve görevleri vs. eksik kalmıştır.

 Bu anayasa laik değildir.

 Türk tarihinde egemenlik ilk kez millete verilmiştir.

 Türk devletinin ilk anayasasıdır.

 Meclis hükümeti sistemi ve Meclis üstünlüğü benimsenmiştir.

 Devlet başkanı yoktur.

 Devletin rejimi belirlenmemiştir.

 Kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir.

 Seçmen yaşı 18 olarak belirlenmiştir.    

İlginizi Çekebilir

Yazar Hakkında

Global Education

Yorum Yap