1. Ana Sayfa
  2. YGS-İnkılap Tarihi Ders Notu

13- Ayaklanmalar

13- Ayaklanmalar
0

TBMM’YE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

 Anadolu′da yeni bir meclisin açılması İtilafın ve İstanbul hükümetinin işine gelmedi.

 İşte bu yüzden bu meclisin bir an önce ortadan kalkması gerekliydi.

 Meclisin gücünün kırılması için önce ona karşı ayaklanma çıkarıldı.

Bu ayaklanmaların sebepleri:

 Anadolu′da otoritesini kaybetmek istemeyen İstanbul hükümetinin kışkırtması

 İstanbul hükümetinin milli mücadeleyi ihtilalci ve Bolşevik olarak göstermesi

 İtilaf devletlerinin milli mücadelenin padişah ve halifeye karşı yapıldığını söyleyerek halkı kışkırtmaları

 İngilizlerin boğazlar çevresinde bir tampon bölge oluşturmak istemeleri

 Asker kaçaklarının otorite boşluğundan yararlanmak istemeleri

 Azınlıkların fırsattan yararlanmak istemeleri

 Kuvva-i Milliyecilerden bazılarının düzenli orduya karşı olmaları, güçlerini kaybetmek istememeleri

 Ayaklanmalar genelde Ankara çevresinde çıkmıştır. Meclisi bu şekilde sıkıştırmayı düşünmüşlerdir.

Ayaklanmalar dört ana başlıkta incelenir:

1.İstanbul hükümetinin çıkardığı ayaklanmalar:

 Ahmet Anzavur Ayaklanması:

 Bu kişi Osmanlı tarafından paşa yapılarak kendilerine göre kafir olan meclisi ortadan kaldırmak için harekete geçti.

 Kuvva-i milliye ve düzenli ordu tarafından ortadan kaldırıldı.

 Kuvva-i inzibatiye-halifelik ordusu:

 İngiliz altınları ile oluşturulan bir inzibat kuvveti olup meclisi ortadan kaldırmaya niyetlendi ama bunda başarılı olamadı.

 

2.İstanbul hükümeti ve itilaf devletlerinin çıkardığı ayaklanmalar:

 Bolu Düzce Adapazarı Ayaklanması:

 İngilizler din elden gidiyor diye yöre halkını kışkırtmışlardır. Buradaki gaye boğazların etrafına tampon bir bölge oluşturmaktır.

 Kuvva-i milliye ve düzenli ordu tarafından bastırıldı.

 Konya Ayaklanması:

 İtalyanlar Delibaş Mehmet’i din elden gidiyor diye kışkırttılar.

 Düzenli ordu ilk olarak burada kullanıldı ve ayaklanma bastırıldı.

 Yozgat Ayaklanmaları:

 Nüfuzlu ailelere meclisin Bolşevik olduğunu ellerinden toprakların alınıp halka dağıtılacağını söyleyerek kışkırtmışlardır.

 Çerkez Ethem tarafından bastırılmıştır.

 Afyon Ayaklanması:

 Çopur Musa din elden gidiyor diye ayaklanmıştır ve bastırılmıştır. 

 Mili Aşiret Ayaklanması:

 Urfa’da Fransızlar tarafından çıkartıldı. En zor bastırılan ayaklanmadır.

3. Azınlıkların Çıkardığı Ayaklanmalar:

 Rum, Ermeni ve Yahudilerin çıkardığı ayaklanmalardır. Mondros’la birlikte ayaklanmaları başladı savaşın sonuna kadar sürdü.

 En uzun süren ayaklanmalardır.

 

4. Kuvva-i Milliyecilerin Ayaklanmaları:

 Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe, gibi kuvvacıların düzenli orduya girmek istememelerinden dolayı çıkan ayaklanmalardır.

AYAKLANMALAR İÇİN ALINAN TEDBİRLER:

 Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.

 İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

 Damat Ferit’in fetvalarına karşı Ankara müftüsünden karşı fetva alındı.

 Kuvva-i Milliye kaldırıldı düzenli ordu kuruldu.

 Osmanlı hükümeti ile bütün ilişkiler kesildi, yaptığı bütün işler yok sayıldı.

 

 

AYAKLANMALARIN SONUÇLARI:

 Yunan’ın yayılmasına yol açtı.

 Milli mücadelenin uzamasına neden oldu.

 Kardeş katli ve mücadelesi oldu.

 Milli kaynaklar heba oldu.

 Düzenli ordunun kurulması hız kazandı.

 TBMM’nin Anadolu′da itibarı ve otoritesi artı.    

İlginizi Çekebilir
images-9.jpg.jpg

Yazar Hakkında

Global Education

Yorum Yap