20- Aldehitler

​

• Karbonil grubuna bir – R ve bir H nin bağlanmasıyla aldehitler oluşur.

veya R – CHO genel formülü ile gösterilir.

• Aldehitlerin küçük molekülleri hoş olmayan kokulu, büyük molekülleri ise hoş kokuludurlar.
• Aldehitlerin kaynama noktaları, aynı karbon sayılı alkol ve asitlerden düşük, alkanlardan yüksektir.

İsimlendirme

1. Türediği karboksilli asitteki – OİK ASİTeki yerine aldehit kelimesi getirilir.
2. Türediği hidrokarbonun sonuna – ALeki getirilir.

ALDEHİTLERİN KİMYASAL REAKSİYONLARI

1. Aldehitler yükseltgenme reaksiyonu verirler.

Aldehitlerin yükseltgenmesinden karboksilli asitler oluşur.

1. Aldehitler, Amonyaklı AgNO₃çözeltisini (Tollens ayıracı) metalik gümüşe indirger. Deneyin yapıldığı tüp, gümüş metali ile kaplanacağından ayna görüntüsü oluşur.

R – CHO + 2Ag⁺+3OH– ® 2Ag(k) + R – COO^– +2H₂O

Aldehit

1. Aldehitler, Fehling çözeltisi ile ısıtılırsa kırmızı renkli bakır I oksit (Cu₂O) çöker.

Fehling çözeltisi

NaOH ile baziklendirilmiş CuSO₄ çözeltisine sodyum potasyum tartarat çözeltisi katılarak hazırlanan koyu mavi renkli çözeltidir.

R – CHO+2Cu⁺² + 5OH^– ® Cu₂O_(k) + RCOO^–+ 3H₂O

1. Aldehitler potasyum permanganat çözeltisinin rengini giderirler. Aldehit karboksilli aside yükseltgenirken, KMnO₄‘deki Mn⁺⁷ iyonu Mn⁺² ’ye indirgenir.5RCHO + 2MnO₄^– + 6H⁺ ® 5RCOOH+2Mn+2+3H₂O

1. Aldehitler polimerleşme reaksiyonu verirler.
2. Aldehitler katılma reaksiyonu verirler.Katılma karbonil grubundaki pi bağının açılması ile gerçekleşir.

1. Hidrojen katılması (İndirgenme Reaksiyonu)Aldehitlerin indirgenmesinden (H₂ katılması) primer alkoller oluşur.
2. Aldehitlere su katılmasıyla aldehit hidrat bileşikleri oluşur.
3. Aldehitlere NH₃ katılmasıyla amonyaklı aldehit oluşur.

ALDEHİTLERİN ELDESİ

1. Primer alkollerin bir kademe yükseltgenmesinden aldehitler elde edilir.
2. Karboksilli asitlerin bir kademe indirgenmesinden aldehitler elde edilir