29- İnkılap Tarihi ve Gelişmeler

Osmanlı & İtalya

Uşi Antlaşması (1912)

Osmanlıyı Paylaşma Tasarıları:

1915 Boğazlar Antlaşması:Rusya’yı kendi yanlarında tutabilmek için İngiltere ve Fransa tarafından İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusya’ya vaat edilmiş.

1915 Londra Antlaşması: 12 Ada ve G.Batı Anadolu, İtalyanlara vaat edilerek İtilaf devletlerinin yanına geçtiği antlaşmadır.

1916 Sykes-Picot Antlaşması:İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları antlaşmadır. Çukurova, G.Doğu Anadolu, Musul ve Suriye çevresi  Fransızlara, Irak İngilizlere bırakılacak. Diğer bölgelerde ise bir Arap devleti kurulacak.

1916 Petrograt Antlaşması:D.Anadolu ve Trabzon’a kadar olan Karadeniz kıyıları daha önceki bölgelere ek olarak Rusya’ya bırakılmıştır.

1916 Mac-Mahon Antlaşması:İngilizlerin Mısır valisi Mac-Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında yapılmıştır. Arapların Osmanlı Devletine isyan etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaat edilmiştir.

Not: Rusya’da Bolşevik ihtilali sonunda kurulan yeni rejim tarafından gizli antlaşmalar dünya kamuoyuna duyurulmuş, böylece uygulama alanı bulamamışlardır. 

– Musul (İlk işgal edilen yer)

– İskenderun, Urfa, Antep, Maraş, Kars, Batum.

Not: Paris barış konferansına göre; Urfa, Antep, Maraş Fransa’ya bırakıldı.

Fransa:

– Dörtyol, Mersin, Adana.

– Urfa, Antep, Maraş.

İtalya:

– Antalya, Konya, Bodrum, Kuşadası, Fethiye, Marmaris.

Yunanistan:

– Uzunköprü, Hadımköy.

Çanakkale sav.Sonuçları:

* Savaş en az iki yıl uzadı.

* Bulgaristan İttifak devletleri yanında savaşa girdi.

* Gizli Ant.gündeme geldi.

* Rusya yardım alamayınca Çarlık rejimi zor duruma düştü ve 1917’de Bolşevik ihtilali oldu

* M.Kemal kahraman oldu.

1.  İzmir Müdafaa-i Hukuk:

İzmir’in işgalinden önce kurulmuş ve Rumların iddialarının yanlışlığını ispatlamaya çalışmıştır.

2.  Reddi İlhak:İzmir’in işgalinden sonra silahlı direniş faaliyetlerinde bulunmuş ve Kuvva-i Milliye birliklerini kurmuştur. Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerini düzenlemiştir.
3.  Trakya Paşaeli: Mavri Mira’ya karşı Edirne’de kuruldu.
4.  Trabzon Müdafaa-i Hukuk:Pontus Rumlarına karşı kuruldu. Erzurum kong. Sonra D.Anadolu Müdafaa-i Hukuk cemiyetine bağlandı.
5.  Milli Kongre:İstanbul’da kuruldu. Basın-yayın yolunu kullandı. Kuvva-i Milliye tabirini ilk kez kullandı.
6.  D.Anadolu Müdafaa-i Hukuk:Ermeni devleti kurulmasını önlemek için kuruldu.
7.  Klikyalılar:Merkezi İstanbul’dur. Adana ve çevresinde Ermeni dev.kurmayı önlemek için kuruldu.   

* Bölgesel ve milliyetçidirler.

* İşgallere karşı kuruldular.

* Milli direniş bilinci uyandı.

* Azınlık çalışmasını önlemek

* Sivas kong.ile birleştiler.

Zararlı Azınlık Cemiyetlerinin Özellikleri

* İtilaf dev.tarafından destek.

* Osmanlıyı parçalama amacı.

* Ermeni, Rum ve Yahudi din adamları ve kiliseler yardımı.

* Bağımsız devlet kurmayı amaçladılar.

GENELGELER

Havza Bildirisi:Protesto.

Amasya Genelgesi:Program.

ErzurumKon:Bölgesel-Milli.

Balıkesir-Alaşehir Kong.:

Sivas Kong.:Milli(Ulusal).

Amasya Görşmesi:Tanınma.

Misak-ı Milli: Sınırlar ve Program.

1. Balkan Savaşı (1912-13):

Osmanlı & Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan.

Londra Ant. (1913)

II.Balkan Savaşı (1913):

Bulgaristan & Yunanistan, Romanya, Sırbistan, Karadağ, Osmanlı.

1913 Bükreş Ant.:Balkan Devletleri kendi arasında.

1913 İstanbul Ant.:

Osmanlı & Bulgaristan

1913 Atina Ant.:

Osmanlı & Yunanistan

1914 İstanbul Ant.:

Osmanlı & Sırbistan

İtilaf Devletleri

İngiltere, Fransa, Rusya, Yunanistan, Japonya, Romanya, İtalya, Sırbistan, ABD

İttifak Devletleri

Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya (İtilaf olacak), Osmanlı, Bulgaristan

Cepheler:

Taarruz Cepheleri

–          Kafkas

–          Kanal

Savunma Cepheleri

–          Çanakkale

–          Irak, Suriye-Filistin

–          Hicaz-Yemen

Müttefiklere Yardım İçin

– Romanya, Makedonya, Galiçya.

1. Yaklaşık 10 milyon insan hayatını kaybetmiştir.
2. Bazı büyük devletler yıkıldı, yeni devletler kuruldu (Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya).
3. Bazı devletlerde rejim değişikliği oldu (Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizim, Türkiye’de Cumhuriyet).
4. Yeni silahlar kullanıldı (Uçak, tank, denizaltı).
5. Kurtuluş savaşına ve II.Dünya savaşına sebep olmuştur.
6. Milletler Cemiyeti kurulmuştur.  

A.Azınlıkların Kurdukları:

1.  Mavri Mira:Trakya, İstanbul ve Ege’yi Yunana bağlama amacındadır.
2.  Etnik-i Eterya: 1894 yılında kurulmuştu. “Megalo İdea” hayali için çalıştı.
3.  Rum Pontus:Karadeniz kıyı şeridinde büyük Pontus devletini kurmayı amaçladı.
4.  Hınçak ve Taşnak:Wilson P.yararlanarak D.And ve Çukurova’da Ermeni dev.kurmak.
5.  Makabi Alyans:Yahudilerin ayrıcalıklarının sürdürülmesi için kuruldu.

1. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler:
2.  Sulh ve Selamet-i Osmani:Padişaha bağlı.
3.  Teali İslam:Hilafet ve Ümmetçiliğe bağlı.
4.  Kürt Teali:D.And’da Kürt dev kurmak.
5.  İngiliz Muhipleri:İngiliz mandası.
6.  Wilson İlkeleri:Amerikan mandası.

Doğu Cephesi:Ermeniler ile Kazım Karabekir’in kuvvetleri çarpıştı. Gümrü Antlaşması Yapıldı. (2 Aralık 1920)

Güney Cephesi:Fransa ve Ermeniler ile savaşıldı. Ankara Ant. İle kapandı (TBMM-Fransa-20Ekim1921)

Batı Cephesi:

I.İnönü sav. Londra Konf., Moskova ant., Teşkilat-ı Esasi, Türk-Afgan Dostluk Antlaşması.

II.İnönü: Tekalif-i Milliye. Sakarya Sav.:Kars Ant, Ankara Ant.

Büyük Taarruz:Mudanya Ateşkesi.